İLK YARDIM REHBERİM

Bilinç Değerlendirmesi

Kazazedenin ya da hastanın durumu hakkında fikir edinebilmek ve etkili müdahaleyi yapabilmek için bilinç değerlendirmesi yapmamız şarttır. Peki nasıl yapacağız ?

Hasta/yaralı hareketsiz ise, hafifçe omuzlarına dokunun ve uyuyan bir kimseyi uyandırabilecek kadar yüksek bir sesle, “İyi misiniz?” diye sorun.

Sonraki kontrollerin nasıl ve hangi sırada gerçekleştireceğiniz büyük ölçüde bu sorunun cevabına bağlı olacaktır. Değerlendirmenin yanıt veren ve yanıt vermeyen şeklinde iki temel sonucu vardır. Buna göre yaklaşım;

Yanıt veren hasta/yaralıda: Hasta/yaralı “İyi misiniz?” sorusuna cevap verirse, inlerse veya hareket ederse yanıtlı olarak kabul edilir. Ancak yanıtlı hasta/yaralıda da hava yolu tıkanıklığı, ciddi kanama, kalp krizi, şokun erken aşamaları veya başka bir ciddi durumun da olabileceği unutulmamalıdır. Bu durumların her biri gerçek birer acil durum olarak kabul edilmeli ve bunlardan herhangi birinden şüphe edildiğinde 112 acil yardım numarası aranarak ya da aratılarak yardım istenmelidir (örnek resim).

Bilinci yerinde olan bir hasta/yaralı için ilk yardımda aşağıdaki adımlar izlenmelidir:

  • Hasta/yaralıya ilk olarak kendinizi tanıtarak ve rızasını alarak ilk yardıma başlayın.
  • Hasta/yaralı ile mümkünse göz teması kurun ve ilk yardım eğitiminiz olduğunu söyleyin. Ne yapacağınızı açıklayın ve yardım için izin isteyin.
  • Aşağıdaki soruları sorarak kişinin hatırlama yeteneğini değerlendirin.
    • Adınız nedir?
    • Nerede olduğunuzu biliyor musunuz?
    • İçerisinde bulunduğumuz ay ve yıl nedir?
    • Ne oldu?
  • Hasta görüntüsünde ya da ağır şekilde yaralanmış olan bir hasta/yaralı için yanıtlı dahi olsa 112 acil yardım numarasını arayarak veya aratarak yardım isteyin.
  • Hasta/yaralıyı rahat edebileceği bir pozisyona getirin (örneğin; uzanmak, sabit bir nesneye yaslanmak).
  • Kanamanın olup olmadığını kontrol edin ve ciddiyetini değerlendirin.
  • Hasta/yaralının solunumunu izleyin; anormal solunum sesleri (hırıltılı solunum) veya solunum hızını kontrol edin.
  • Gerekli ise hasta/yaralıyı kurtarma (iyileşme, derlenme) pozisyonuna getirin.

Yanıt vermeyen hasta/yaralıda: Bilinç değerlendirmesi esnasında hasta/yaralı cevap vermiyorsa, inlemiyorsa veya hareket etmiyorsa yanıtsız olarak kabul edilir. Hasta/yaralı yanıt vermezse;

  • 112 acil yardım numarasını arayın veya aratarak yardım isteyin.
  • Hasta/yaralıyı düz sağlam bir yüzeye yatırın ve solunumu kontrol edin. Göğsüne bakarak düzenli bir solunumunun olup olmadığını anlayabilmek için yükselme ve alçalma hareketini kontrol edin (Resim).
  • Herhangi bir hareket göremiyorsanız, ağız ve burundan gelen hava sesleri duyamıyorsanız, kişi nefes almıyordur (Nefes alma ile iç çekme tarzında olan göğüs hareketleri birbirine karıştırılmamalıdır). Bu aşamada artık zaman kaybetmeden Temel Yaşam Desteğine başlayın (Bakınız: bölüm …sayfa)
  • !!! Eğer sağlıkçı iseniz ilave olarak 10 saniyeden uzun olmamak şartıyla nabzı değerlendirip, nabız alamıyorsanız hasta/yaralıyı arrest kabul edin ve zaman kaybetmeden Temel Yaşam Desteğine başlayın.